B2B , B2C ve C2C İş Modelleri

Ticaret ekosisteminde de yer alan ve taraflarına göre ayrışan farklı iş modelleri vardır. İş hayatında sıklıkla bahsi geçen bu modeller; B2B, B2C ve C2C olarak adlandırılır. Bu modellerin her biri işleyiş açısından belirli avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Peki B2B, B2C ve C2C nedir? Bu modellerin avantajları ve farkları nelerdir? Bu iş modelleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazımızı inceleyebilirsiniz.

B2B İş Modeli Nedir?

İngilizcedeki “business to business” ifadesinin kısa hali olan B2B, firmalar arasındaki pazarlama ve satış uygulamalarının genel ismidir. Türkçede “şirketten şirkete” şeklinde kullanılan B2B modelinde aktif olarak yer alan firmalar, genel olarak birbirlerine sundukları hizmeti daha iyi hale getirme prensibi ile çalışırlar. Bu modelde çalışan şirketler müşteriye değil, farklı firmalara hizmet vermek ve satış yapmak amacıyla hareket eder.

Şirketten şirkete iş modeli; üretici ile toptancı, toptancı ile perakende ya da üretici ile tedarikçi arasında yapılan işleri kapsar. Ham madde ticareti, operasyonel iş birlikleri, toptancı-perakendeci satışları bu modele örnek verilebilir. Pratik bir iş modeli olan B2B tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de oldukça popülerdir. Çin’in, dünyada bu modeli en fazla kullanan ülke oluşuyla paralellik gösteren bir biçimde B2B siteleri arasında da dünyaca ünlü e-Ticaret firması Alibaba ön plana çıkar. Ülkemizde ise Migros ve Tekzen business to business iş modelini kullanan şirketler arasındadır. Reklam ajansları ve yazılım şirketleri de bu modeli sıklıkla tercih eden şirket türlerindendir.

B2B İş Modelinin Avantajları Nelerdir?
Business to business iş modelinin sunduğu avantajlar şu şekilde sıralanabilir:

Herhangi bir aracı olmadan ürüne ve bilgiye erişim,
Talepleri daha çabuk alma ve değerlendirme şansı,
Tedarikçi seçiminde oldukça fazla alternatife sahip olma,
Bürokratik işlem ve prosedürlerin azaltılması veya ortadan kaldırılması,
Sadece yerel değil, global pazara da ulaşabilme imkanı,
Satın alma maliyetlerini düşürme ve müşteri memnuniyetini artırma olanağı,
Ürünlerin sunumunu ve takibini kolaylaştırma imkanı.

B2C İş Modeli Nedir?
“Business to consumer,” yani “işletmeden tüketiciye” olarak açıklanabilecek B2C iş modelinde firmalar ürün ve hizmetlerini doğrudan tüketiciye sunarlar. Örneğin, e-Ticaret platformlarından kişisel olarak yapılan alışverişler B2C iş modeline dahildir. İşletmeden tüketiciye iş modeliyle ürünler, sözleşmeler, hizmetler ve abonelikler satılabilir.

B2C modelinde şirketler pazarlama faaliyetlerine ihtiyaç duyar. Bu nedenle hedef kitleye uygun pazarlama çalışmaları ve geniş bir müşteri listesi bu modeli kullanan şirketler için olmazsa olmazlar arasındadır. B2C firmaları için en popüler global örnekler Amazon, Netflix ve Spotify iken; ülkemizden ise Trendyol, Hepsiburada ve N11 örnek verilebilir.

B2C İş Modelinin Avantajları Nelerdir?
Business to consumer modelinin avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

7/24 sipariş alabilme imkanı,
Sadece bir ülkede değil, dünya çapında satış yapma fırsatı,
Binlerce ürüne bir tıkla ulaşma ve hızlı satış yapma olanağı,
Tamamlayıcı ürünler sunarak daha fazla satış gerçekleştirme şansı,
Kategori sistemiyle ziyaretçiler için kolay alışveriş yapma imkanı,
Ek masrafları ortadan kaldırma ve maliyeti azaltma şansı,
Özel kampanya ve indirim fırsatlarıyla ürünlerin stokta kalmasını önleyebilme olanağı.

C2C İş Modeli Nedir?
“Consumer to consumer,” yani “tüketiciden tüketiciye” olarak adlandırılan C2C, tüketicilerin birbirleriyle oluşturduğu ticari ilişkiyi ifade eder. e-Ticaretin yaygın hale gelmesiyle birlikte ortaya çıkan C2C iş modelinde tüketiciler, sahip oldukları ürünleri belirli pazaryerleri üzerinden diğer tüketicilere satar. Bu modelde satış yapan tüketici, fiyatı doğrudan kendisi belirler.

C2C iş modeli herkesin kendi pazarlama stratejilerini uygulayarak kullanabileceği bir yöntemdir. Tüketiciler, sıfır veya ikinci el ürünlerini sanal platformlar üzerinden satabilir. Consumer to consumer modelinin dünyadaki en popüler örneği eBay‘dir. Ülkemizdeki C2C siteleri arasındaysa Sahibinden ve LetGo gibi firmalar bulunur.

B2B, B2C ve C2C iş modelleri arasında hitap ettikleri tarafların farklı olması nedeniyle bazı farklar vardır. Satıcı veya alıcı tarafta olan kişiler ile işletmelerin gösterdiği reaksiyonlardaki farklılık, bu üç modelin birbirinden ayrışmasına ve işleyiş açısından farklı karakterler sergilemelerine neden olur. Örneğin, B2B iş modelinde her iki tarafın da ticari yapıda olması fayda odaklı bir iş akışı sunarken, diğer yöntemlerde ise tüketicilerin duyguları ve satın alma eğilimleri devreye girer. Her üç yöntemin de artı ve eksilerini daha iyi anlamak adına aralarındaki farklara bakmak gerekir.

B2B ve B2C Arasındaki Farklar Nelerdir?
B2B ve B2C modelleri arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir:

B2B modelinde taraflar mantıksal açıdan değerlendirme yaparken B2C’de ise müşteriler karar sürecinde duygularını kullanarak hareket eder.
B2B iş modelinde süreklilik B2C’ye oranla çok daha yüksektir.
B2B modelinde ürün fiyatı ve anlaşma şartları daha esnekken B2C’de belirtilen şartlara tamamıyla uyma zorunluluğu bulunur.
B2B modelinde karar vericilerin firma statüsünde olması imza ve onay sürecini uzatırken B2C’de ise belirlenen hükümler doğrultusunda alışveriş süreci kısa zamanda sona erer.

B2C ve C2C Arasındaki Farklar Nelerdir?
B2C ve C2C arasındaki farklar aşağıdaki gibidir:

B2C iş modelinde taraflardan birisi tüzel kişidir, C2C’de ise her iki taraf da gerçek kişidir.
B2C modelinde yazılı olarak ilan edilen satış politikalarına uygun bir biçimde alışveriş yapılırken C2C’de kişiye güven esas alınarak ilerlenir.
B2C’de taraflar arasında herhangi bir pazarlık söz konusu olmaz. C2C modelindeyse taraflar, şartlar ve fiyatlar üzerinden birbirleriyle pazarlık yapma şansına sahiptir.

B2B ve C2C Arasındaki Farklar Nelerdir?

B2B ve C2C iş modeli arasındaki farklar şunlardır:
B2B modelinde her iki taraf da tüzel kişilik statüsündedir ve işler yasal evraklar aracılığı ile ilerler. C2C’de ise yasal evraklara ihtiyaç duyulmadan alışveriş süreci tamamlanabilir.
B2B modelinde maliyet ve kar bazlı fiyatlandırmalar sebebiyle geleneksel fiyatlandırma sistemi tercih edilirken, C2C’de geleneksel fiyat sistemini takip etme zorunluluğu yoktur.
B2B’de ticaret hacmi daha yüksekken C2C’de halihazırda kullanılan ürün ve hizmetlerin satışı yapıldığı için daha düşüktür.
B2B iş modelinde satış için büyük organizasyonlar olması gerekirken C2C’de satış için tek kişi bile yeterlidir.